Gall tosturi newid ac achub bywydau, medd Samariaid Cymru

Mae ‘Gweithio gyda Thosturi – Pecyn Cymorth i Gymru’ wedi cael ei lunio i roi i staff ffeithiau a gwybodaeth a all eu helpu i weithredu’n dosturiol. Mae’r pecyn cymorth yn cynnwys awgrymiadau ynghylch sut i ddod yn wrandäwr gwell, camau ymarferol i’w cymryd pan fo rhywun yn cael argyfwng iechyd meddwl a chanllawiau ar sut i gynnal sgwrs anodd.

Mae llawer o sectorau, gwasanaethau a gweithleoedd yng Nghymru’n rhyngweithio â phobl sydd mewn trallod emosiynol ac mae Samariaid Cymru’n pwysleisio pwysigrwydd eu trin â thosturi. Dywedant ein bod i gyd yn dioddef trallod emosiynol ar ryw adeg yn ein bywydau ac mae gan 1 ym mhob 4 ohonom iechyd meddwl gwael; felly dylem ddefnyddio’r profiadau hyn i ymdrin â phobl â thosturi. Mae Samariaid Cymru eisiau hybu diwylliant lle mae gan bobl hyder i ofyn am help ac i roi help i eraill pan fo arnynt ei angen, ac nad yw’n stigmateiddio trallod emosiynol.

Mae’r pecyn cymorth wedi cael ei gyhoeddi ochr yn ochr ag ymchwil a gwaith parhaus y Samariaid sy’n dangos bod cyfraddau hunanladdiad dwywaith i deirgwaith yn uwch yn y cymdogaethau mwyaf difreintiedig, o’u cymharu â’r rhai mwyaf cefnog. Gwyddom hefyd fod pobl sy’n ddi-waith dwywaith i deirgwaith yn fwy tebygol o farw trwy hunanladdiad na phobl sydd mewn gwaith, a bod risg ymddygiad hunanladdol yn cynyddu pan fo unigolyn yn wynebu digwyddiadau negyddol mewn bywyd, fel tor-perthynas neu arwahanrwydd cymdeithasol, neu’n wynebu stigma, trallod emosiynol neu iechyd meddwl gwael. Mae pobl sy’n byw mewn tlodi’n fwy tebygol o ddioddef straen parhaus a digwyddiadau negyddol mewn bywyd, sy’n cynyddu eu risg o ymddygiad hunanladdol.

Meddai John Griffiths AS, Cadeirydd y Pwyllgor Cydraddoldeb, Llywodraeth Leol a Chymunedau –

‘Rwy’n rhoi fy nghefnogaeth lawn i ‘Gweithio gyda Thosturi - Pecyn Cymorth i Gymru’, ac yn gobeithio y bydd yn helpu llawer o weithleoedd i ddeall pwysigrwydd tosturi yn eu bywydau gwaith dyddiol. Mae hunanladdiad yn fater o bwys ym maes iechyd y cyhoedd. Mae’r ffaith fod Samariaid Cymru’n profi y gall tlodi fod yn ffactor cyfrannol o bwys yn dangos bod arnom angen strategaeth tlodi trosfwaol yng Nghymru i helpu’r nifer gynyddol o unigolion sy’n cael trafferth i ymdopi.’

Wrth iddynt lansio’r pecyn cymorth newydd ar gyfer Diwrnod Atal Hunanladdiad y Byd, mae Samariaid Cymru wedi pwysleisio’r cynnydd yn y defnydd o fanciau bwyd yng Nghymru a data’r Swyddfa Ystadegau Gwladol (ONS) sy’n dangos bod pobl sy’n byw yn ardaloedd tlotaf Cymru’n fwy tebygol o farw’n gynamserol. Ceir y datblygiadau diweddar hyn ochr yn ochr ag ystadegau hunanladdiad diweddaraf Cymru sy’n dangos y bu 360 o hunanladdiadau yn 2017, o gymharu â 322 yn 2016. Roedd y gyfradd yng Nghymru yn 2017 yn uwch nag yn y rhan fwyaf o flynyddoedd ers 1981. Gan fod cyfradd tlodi Cymru’n uwch na chyfraddau Lloegr, yr Alban a Gogledd Iwerddon, mae Samariaid Cymru’n credu bod angen strategaeth benodol ar dlodi i Gymru, a fyddai hefyd yn helpu’r ymdrechion i leihau hunanladdiadau.

Dywedodd Sarah Stone, Cyfarwyddwr Gweithredol Cymru –

‘Gwyddom fod hunanladdiad ac anghydraddoldeb yn gysylltiedig. Mae ein hymchwil wedi canfod bod ardaloedd â mwy o amddifadedd economaidd gymdeithasol yn tueddu i fod â chyfraddau hunanladdiad uwch. Yng Nghymru, mae bron chwarter y boblogaeth yn byw mewn tlodi a gwyddom fod yr amgylchiadau hyn yn cynyddu’r risg o fod mewn trallod emosiynol. Rydym wedi llunio’r pecyn cymorth hwn i helpu gweithleoedd, o ganolfannau gwaith i fanciau, i weithredu’n fwy tosturiol wrth ymdrin â chwsmeriaid neu gleientiaid sy’n mynd trwy galedi.’

‘Mae dangos tosturi – atoch eich hun ac at eraill – yn sgil y gellir ei dysgu. Nid yw gweithredu’n dosturiol yn galw am unrhyw adnoddau, amser nac arian penodol. Mae’n dibynnu ar eich gallu chi i uniaethu â chyflwr emosiynol rhywun arall ac, yn hanfodol, ar eich dymuniad i’w gynorthwyo. Y peth pwysicaf i’w gofio yw nad oes angen ichi fod yn arbenigwr i helpu rhywun sydd mewn trallod. Gall tosturi newid ac achub bywydau’